SAGARDOTEGIAK

Euskal herrian kultura haundia dago janariaren inguruan. kultura hau Espainako beste toki baino haundiagoa da. hemen, jendea elkartzen da hamaiketakoa egiteko, bazkaltzeko edo afaltzeko.

euskal herrian jatetxeak ez ezik beste toki desberdinak era badaude hau egiteko, famatuenak elkarteak dira eta, batez ere, sagardotegiak.

Sagardotegiak urte asko daramatzate lan egiten euskal Herrian, eta arrakasta haundia daukate espainako edozein lekutan. Kanpoko jendea etortzen da sagardotegiak ezagutzera.( kasu batzuetan )

arrakasta daukate zeren eta sagardotegiek euskal herriko kultura mantentzen dute, eta horrek gaur egun, kontsumu-gizarte honetan, jendeari kuriositatea eragiten dio.

arrakasta honen ondorioz, toki hauek urteekin aldatzen ari dira, eta orai, kasu batzuetan merkataritza produktu bat bihurtzen ari dira.

Lehen herrietako jendea joaten zen, eta orain autobusak, ehun pertsonarekin, joaten dira. Baina egia esanda bere xarma matentzen dute.

Euskal herrian sagardotegi asko daude, ia ia edozein herritan aurki daiteke sagardotegi bat.

Famatuenak agian gipuzkoan daude, batez ere Hernanin, Astigarragan edo urnietan. Herri hauetan, normalean, sagardotegiak oso haundiak dira, jende asko joaten da eta kasu askotan bere sagardoa supermerkatuetan saltzen dute. dena den, politenak, eta tradizioak mantentzen dituztenak, txikienak dira.

Sagardotegi txiki hauek normalki herri txikietan daude, esaterako; Ataunen, Zerainen edo abaltxisketan, eta oso onak dira.

Sagardotegi menua oso tradizionala da; bakailao-tortilla, bakailaloa piperrekin, haragia eta bukatzeko, gazta irasagarrekin eta intzaurrak barne dauzka.

Heuskal herrian hamabosten bat milioi litro sagardo egiten dira urtero. Astigarraga, Hernani eta Urnietako sagardotegiek egunean bi tona haragi kontsumitzen dute.

Normalean sagardotegiak bakarrik irekitzen dira hilabete batzuk, baina ohitura hori galtzen ari da. gaur egun sagardotegi handienak, lehen esan dudanak, urte osoa irekita daude.

Sagardotegiek gauza onak dauzkate; ez dira oso garestiak, janaria oso ona da eta oso tradizionalak dira.

Bestalde, asko edanez gero eta autoa gida behar baduzu arazo bat sor daiteke.

Niri sagardotegiak asko gustatzen zaizkit eta urtero joaten naiz nire lagunekin egun batzuk bazkaltzera edo afaltzera.

ENERGIA NUKLEARRA

Energia nuklearra energia mota bat da energia atomikoa izenez ere ezaguna. Energia nuklearra jaio zenetik jendearen aotan egon da, beti eztabaida iturria da, zeren eta energia mota honek bere prozesuan, atomoren fisioan, indar haundia eragiten du.

energia nukleartrak erabilera asko dauzka, bai militarrak bai zibilak. militarrak armamentoa egiteko eta zibilak, zentral nuklearrak, energia sortzeko.

Lehen zentral nuklearrak 50 eko hamarkadan Errusian egin zuten, geroztik zentral asko agertu dira mundu osoan.

Orain dela urte batzuk, 22 urte zehatz mehatz, 1986 eko apirilaren 26an, Sobiet Batasuneko Txernobilen, mundukoa istripu nuklearrik larriena gertatu zen.

Zentraletik laugarren erreaktore nuklearrak eztanda egin zuen, gizakiaren erruagatik, eta 8 tona hondakin erradiaktibo kanpora bota zituen.

Eztanda hau Hirosimako bonba baino 10 aldiz baino indartsuagoa izan zen. Hodei toxikoa k munduan zehar jira bat eman zuen.

Istripu honetan milaka pertsona hil ziren eta, iturrien arabera, 4000 eta 93000 artean minbiziaren erruz, erradiazioagatik.

Gaur egun Txernobil eta bere bazterrak itxitak daude.

Istripua gertatu eta gero mundu osoan borroka bat sortu zen zentral nuklearren kontra.

Energia nuklearrak gizartearen garapenako eta ingurumenerako abantailak eta desabantailak dauzka. Abantaila nagusiena da elektrizitate asko sor dezakela, beste teknika desberdina baino gehiago. Ez da oso garestia eta istripuak agertzen ez badira, energia honek beste energiak, esaterako ikatz edo erragai fosilak erabiltzen dituztenek, baino kutsadura gutxiago eragiten du. Hau gertatzen da zeren eta dena ondo joanez gero kutsadura erradiaktiboa oso txikia da. Erradiaktibo neurri hauek biosferan normalak dira.

Arazoa zortzen da istripu larri bat agertzen denean, hau gertatuz gero arriskua oso haundia da eta gizakiaren bizitza arriskuan izan daiteke. Hauxe da zentral nuklearren arazo larriena.

Nire uste, gaur egun, gure gizarteak energia asko behar du bere beharrak asetzeko. Tresna asko dauzkagu eta tresna hauek kasu batzuetan, esate baterako, eskuko telefonoak, telebistak edo mikrohuin-labeak, osagai eradiaktiboak erabiltzen dituzte funtzionatzuko.
Hiriek energia asko behar dute funtzionatzuko eta, zoritzarrez, gaur egun ez dauzkagu beste teknikarik hainbeste energia ateratzeko. dena den, gero eta energia nuklear gutxiago erabiltzen dugu, zeren eta  beste tekina berriak erabiltzen ari gara eta arrisku gutxiago daukate. hau lurra zaintzeko bidea da.
Niri zentral nuklearrak ez zaizkit gustatzen arriskutsuak direlako. Agian, urte gutxi barru desagertuko dira, baino mementuz neurri gehiago jarri behar dugu hobeto kontrolatzeko eta istripuak saihesteko.

NOIZ ALDE EGIN BEHAR DUTE SEME-ALABEK ETXETIK

Gaur egun gazteak gero eta beranduago joaten dira gurasoen etxetik. Espainako lanean ari diren 25 eta 30 urte bitarteko gazteen % 60 ez du oraindik etxetik hegaz egin.

Datu hauek oso gogorrak dira, baina zergatik gertataen ari da hau?

Orain dela urte batzuk gazteak bere gurasoen etxetik gaur baino lehenago joaten ziren, eta ez bakarrik hau, lahen gazteek urte gutxirekin seme-alabak zeuzkaten, orain gero eta beranduago.

Hau gertatzen arrazoia Espainaren ingurumenean bilatu behar dugu. Etxean hegaz egirea dirua edukitzearekin oso erlazionatuta dago.
Gaur egun, lan mundua oso gaizki dago crisiarekin. Gero eta lan gutxiago dago gizartean, gaur egun 5 milioi pertsona gutxi gora behera langebezian daude.
Gazteek ex daukate lanik, batzuk ikasten ari dira, eta ikastaroak bukatu eta gero ezin dute lan bat aurkitu; ondorioz, ez daukate dirurik, eta dirurik gabe oso zaia da etxe bat erostea.
Godoratu behar dugu gaur egun gauzak oso gareztiak direla, batez ere etxeak. Nahiz eta orain iruditzen den etxebizitzaren balorea jaitsi dela, bere balorea azken urteetan asko igo da, eta jendea, batez ere gazteak, ez dauka dirurik etxe bar erosteko.
Diruak, dirudi, arrazoi inportanteena gurasoen etxetik ez ateratzeko, baina beste arrazoi batzuk ere aurki ditzakegu.
Arrazoi bat izan daiteke gazteak oso ondo daudela bere gurasoen etxeetan. Hemen oso babestuta daude, eta ez da bearrezkoa dirua edukitzea. gainera, egia esanda, gurasoek dira kasu batzuetan seme-alabak etxetik joaterik nahi ez dutenak.
Bestalde, atzerrian, ohitura desberdin bat daukate. Han, esaterako europan,, gazteek Espainan baino lehenago joaten dira bere gurasoen etxetik. beste kultura bat daukate, han jendeak normaleanez du etxe bat erosten, baizik eta alokaitzen du.
Hemen espainian, eta Heuskal Herrian, honekin beste arazo bat sortzen du, zeren eta, gainera, ez daude etxe asko alokaitzeko.
Nik uste dut ez dela erraza gurasoen etxetik ateratzea, ata gaur egun zaiagoa dadiruagatik. Nire ustez, arestian esan dudan bezala, lana, eta ondorioz, dirua ez edukitzea arazo larrienetako bat da etxe bat erosteko. Baina arazo larriena da etxeak oso garestiak direla. Hau, eta lanaren arazoa, Gobernuak konpondu behar du gazteen bizitza errazagoa egiteko.

TXANGOA

Aste honetan, hilero bezala, barnetegian txango bat egin dugu. Kasu honetan marmelada egitera joatea tokatu zaigu.

Bederatzietan barnetegiko ateasn geratu ginen. kotxeak hartu eta gero itsasoko baserri batera joan ginen.

Goizean, egunero bezala, ormaiztegin eguraldia lainoarekin argitu zen, eta baserria iritsi ginenean ez genuen gauza asko ikusi. Atean basarriko jabea itxaroten zegoen.

Nire lehenengo irudipena izan zen baserria polita eta haundia zela.

Goiz horretan hotsa haundia egiten zuen baserritarrardun gela batera joan ginen. Gela honetan beroa egiten zuen. Han, gelan, dena prestatuta zegoen marmelada egiteko.

Aktibitatea aurkespen txiki batekin hasi zen. Xabierrek bere bizitza kontatu zigun.

Xabierrek, 20. urte daramatza itsasoko baserrian. Lehen, orain dela urte asko, beste baserri batean bizi zen beste pertsonekin, komuna bat bezala.
Komuna desagertu eta gero, berak, beste baserri batzuk ikusi zituen, eta azkenean, bere amari esker, baserri hau aurkitu zuenBaserriren izena aristizabal da.
Hau kontatutakoan sagarrak hartu genituen, 10 pertsona geunden, horregatik 6 kilo hartu genituen, eta bestalde azukrea botean prestatu genuen.
Pszatu bezain laster sagarrak zatitu genituen eta lapiko batean bota genituen. Lapikoa, tresna batekin sagarrak zanpatu genituen eta azrukearekin ( erdia bakarri) nahastu genuen. Hau eginda lapikoan sutan jarri genuen. sutan ordu bat eta hogeita hamar minutu egon behar zuen.
Bitartean guk hamaiketakoa jan genuen. Kalera joan eta eguzkia atera zen, mementu horretan lainoa desagertu zen eta baserriko ikusmira ikusi ahal izan genuen.
Hamaiketa bukatu eta gero gelara bueltatu ginen eta sagarrak tresna batean sartu genituen hobeto txikintzeko.
tresna honetan azala, eta gogoarrak ziren zatiak bastertuegin genituen. Hemendik pasta bat atera zen soberan zegoen azukrearekin berriro lapikora bota genuen. Han, sutan, beste hogei minuto utzi genuen.
Hau egin bitartean kalera joan ginen baserriko basterrak ikustera. Gero baserrira bueltatu ginen eta marmelada prestatuta zegoen.
Baserrian, pote batzuk hartuta, marmeladaz bete genituen eta bakoitzak pote bat hartu zuen etxera eramateko.
Xabi agertu genuen eta lazkaora bazkaltzeko bueltatu ginen.

PUBLIZITATEA

Gure gizartean azken urteetan publizitateak paper garrantzitsu bat hartzen du edozein produktu ezagutzeko eta erosteko.Hau, publizitatea, orain dela urte asko enpresek erbiltzen dutela bere produaktuak ezagutu ahal izateko, baina orain  publizitateko eskaintza  oso handia da, produktu asko dauzkagu merkataritzan eta edozein lekutan ikus dezakegu argazki publizitario bat.

Publizitate historioa oso zaharra da, testu batxuk esaten dute 3.000 urte dauzkala. Lehen testu publizitarioa egiptoko papiro bat zen. Testu hau Tebas hirian aurkitu zuten eta orain, testua, Londresen Britania Museoan dago.

Lehen publizitate agentzia, gaur egun ezagutzen bezala, 1845. sortu zen Frantzian, Parisen. Bere helburua agentziak eta komunikabideen  bitarteko izan zen.

Hau gertatu eta gero, XX. mendean publizitatea profesionalizatu egin zen, eta globalizazioarekin oso inportantea bihurtu zen.

Publizitate modernoak hiru garai inportanteak izan du:

Lehen garaian, eremu grafikoak; Garai honetan inportanteena zen produktuaren izena eta izen hau jendearen buruetan mantentzea.

Bigarren garaia; 1920 hasi zen, hemen publizitateak produktuen argumentazioak egiten zituen, eta, batez ere, irratia erabiltzen zuten, radiofusioak.

Hirugarren garaia;  Hemen, publizitatea aktibitate profesional bat bihurtu zen. Garai honetan eremu menderatzaileak  ikus-entzunezkoak ziren. Eremu honek, telebistak, urteekin gero eta garrantzi gehiago artzen zuen, irrati baino askoz gehiago.

Garai honetan,  1950tik 1980ra publizitateak indar handia artu zuen, eta 1980tik gure garaira kontsumo masiboarekin publizitateak  bere garapenaren tontorra hartu zuen.

Gainera, orain dela urte batzuk beste ate bat ireki zuen, dudarik gabe inportantenetako bat, internet. Hemen, interneten publizitatearen posibilitateak amaigabeak dira.

Bestatalde, publizitateak bere gauza onak eta bere gauza txarrak dauzka. Onen artean, produktu asko ikus ditzakegula eta bere kualitateak ere ezagut ditzakegula.Gauza txarren artean, medio guztik publizitatez beteta daude, eta hau pixka bat nekagarria izan daiteke. Gainera kasu askotan publizitatea gezurrezkoa da eta azkenean eroslea nahastea lor dezake.Hainbesteko publizitateak, gendeari  behar duten baino gehiago erostea  eragiten dio.
Nik uste dut publizitatea ondo dagoela produktuak ezagutzeko, baino pentsatzen dut pixka bat nekagarria dela zeren eta gero eta publizitate gehiago ikusten dugu. Gainera, gure bizitza tresna modernoz beteta dago, esate baterako eskuko telefonoak, ordenagailuak edo telebistak. Tresna hauek gaur egun internet integratuta daukate eta interneten egunero publizitate asko  nahi gabe ikusi behar dugu, eta hau, lehen esan dudan bezala, pizka nekagarria da.

Eguberri-Jaiak

Gaur egun, gure gizartean, Eguberri-jaien sentzua pixkanaka-pixkanaka galtzen ari da. Lehen, orain dela urte batzuk, jai hauek erlijio kutsua zeukaten, eta jendea garai hauetan oso pozik zegoen eta beste balore bat ematen zuten. dena den, gaur sentzasio hori galtzen ari da, eta  Eguberriak, kasu askotan, merkataritza
produktu bat bihurtzen ari dira.
Jai hauek arestian esan dudan bezala, erlijiozkoak ziren, baina gaur egun gizarte modernoetan ez dira halakoak, hau gertatzen da zeren eta gizarteak gero eta sinesmen gutxiagokoak dira.Orain jendeak esaten du eguberri jaien asmoa dirua ateratzea dela. Egia da garai hauetan jendeak diru asko gastatzen dutela, batik bat janaria erosteko edo opariak erosteko.
Hala ere dena ez da txarra jai hauetan, bere gauza onak ere dauzkate, batez ere Eguberri jaietan, nagusiki egun berezietan, alegia, Gabon-gaua, Urtezahar-gaua, Eguberri eguna eta Errege eguna, senideak elkartzen dira bazkaltzeko, afaltzeko edo denbora elkarrekin pasatzeko.
Jaia hauek lanaren edo ikastaroen atseden bat hartzeko ondo daude ere edo obligaziotik deskonektatzeko.
Gainera, jaiak urteko azken hilabetean jarrita daude, abenduan, eta normalki jendea hilabete honetan nekatuta dago lan egiteaz.
Niri eguberri jaiak asko gustatzen zaizkit, ez zait inporta merkataritz produktu bat diren edo ez. Gustatzen zaizkit kaleetan jai giroa dagoelako, eta gehien gustatzen zaidana da nire senidekin egotea, eta nire ustez hau da jai hauetan ezaugarri, gure sendiarekin eta gure lagunekin egotea.
Gainera, Barnetegian ikasten, atseden hau oso ondo jarrita dago dekonektatzeko, batzuetan komenigarria da eta.
Bukatzeko esan behar dut jai hauek, gauza denek bezala, bere gauza onak eta bere gauza txarrak dauzkatela, baina uste dut gauza onak txarrak baino inportanteagoak direla, horregatik aurten, abenduan, berriro ospatuko dugu eguberria.